Velper Bach Ensemble

De componist aller tijden, ja zelfs de vader aller componisten wordt hij genoemd, maar Johann Sebastian Bach (1685-1750) kreeg pas 100 jaar na zijn dood bekendheid als componist . In zijn tijd kende men hem weliswaar enigszins als organist maar als componist nauwelijks. Hij was bijvoorbeeld minder bekend dan zijn tijdgenoot Georg Phillip Telemann (1681-1767). De betekenis van Bach in onze dagen danken we aan Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847). In de 20-er jaren van de 19e eeuw, een tijd waarin kerkelijk geestelijke muziek nogal in de belangstelling stond, kwam Mendelssohn een tot dan toe onbekend passiewerk van J.S. Bach op het spoor, de Matthäus Passion. De uitvoering van dit werk viel bij het publiek zo in de smaak, dat de naam van de componist J.S. Bach snel was gevestigd. Zijn werken kwamen uit de archieven te voorschijn en werden zo als het ware herontdekt en opnieuw uitgevoerd.

 

Johann Sebastian Bach kwam uit een muzikale familie, zijn vader was stads- en hofmusicus in Eisenach, zijn geboorteplaats. Het leven van J.S. Bach verliep niet zonder persoonlijk verlies en tragedie. Op negenjarige leeftijd werd hij al wees en kwam hij terecht in het gezin van zijn oudste broer. Zijn eerste vrouw Maria Barbara, met wie hij in 1707 trouwde en zeven kinderen kreeg (waarvan er drie maar kort geleefd hebben) kwam al in 1720 te overlijden. Uit zijn tweede huwelijk met Anna Magdalena werden dertien kinderen geboren en stierven er zeven. Ongewoon was dit niet in die tijd, de kindersterfte was in het algemeen vrij hoog, het aantal geboortes navenant. Of deze gebeurtenissen van invloed zijn geweest op zijn werk als componist, is niet bekend.

Bach was een uiterst productieve componist. De meeste van zijn bekende koorwerken, de cantates (kerkelijke en wereldse), motetten, missen en passies schreef hij in de 20er en 30er jaren in Leipzig, waar hij vanaf 1723 aangesteld was als cantor en kapelmeester van de Thomaskirche. Bach heeft in Leipzig een periode doorgemaakt waarin hij in vijf jaar tijd elke week een nieuwe cantate schreef. Cantates, die niet alle in druk verschenen. Hoewel soms nog "nieuw" werk van hem wordt ontdekt, wordt algemeen aangenomen, dat zo'n 40% van zijn cantatewerk verloren is gegaan.

Diverse kleinere en grotere koorwerken van Bach zijn de afgelopen jaren door het Velper Bach Ensemble geheel of gedeeltelijk uitgevoerd. Hoogtepunten waren de uitvoering van het Weihnachtsoratorium (1734/35) in december 2004, 2015 en 2019 en de Johannes Passion (1724/25) in 1999, 2006 en 2013. Ook hebben we goede herinneringen aan de uitvoering van de Matthäuspassion in Arnhem in 2012, die vanwege de dubbelkorige opzet geleid heeft tot een uitbreiding van het koor. In 2016 voerden we dit mooiste passiewerk aller tijden voor het eerst in Velp uit. In het najaar van 2006 voerden we koordelen uit van de Hohe Messe (1733, voltooid in 1749) en de cantate Aus der Tiefe rufe ich, Herr zu dir (1707) en het motet Jesu meine Freude. Deze stukken werden later, in respectievelijk 2014 en 2016, nogmaals uitgevoerd.